Jaki testosteron badać? Rodzaje, normy i interpretacja wyników Spis treści Czym jest testosteron i za co odpowiada? Rodzaje testosteronu – całkowity, wolny, związany Jaki testosteron badać – który wybrać i kiedy? Normy poziomu testosteronu dla mężczyzn i kobiet Jak przygotować się do badania testosteronu? Jak interpretować wyniki? Co oznacza niedobór lub nadmiar testosteronu? Najczęstsze pytania (FAQ) Czym jest testosteron i za co odpowiada? Testosteron to hormon steroidowy należący do grupy androgenów. U mężczyzn produkowany jest głównie w jądrach, u kobiet – w jajnikach i nadnerczach. Odpowiada za rozwój cech płciowych, masę mięśniową, libido, poziom energii oraz ogólne samopoczucie. Pełni funkcje: regulacji popędu płciowego utrzymania masy mięśniowej i gęstości kości produkcji czerwonych krwinek wpływu na nastrój i koncentrację Rodzaje testosteronu – całkowity, wolny, związany Badania testosteronu mogą obejmować trzy formy: Testosteron całkowity – suma testosteronu wolnego i związanego z białkami (głównie SHBG i albuminą) Testosteron wolny – aktywna, biologicznie dostępna frakcja, stanowi ok. 1–3% testosteronu całkowitego Testosteron związany – większość testosteronu krąży w tej formie, nieaktywny biologicznie Testosteron wolny daje najdokładniejszy obraz hormonalny, ale jego oznaczenie jest trudniejsze i droższe. Dlatego wstępnie bada się testosteron całkowity, a w razie nieprawidłowości – dodatkowo wolny. Jaki testosteron badać – który wybrać i kiedy? Najczęściej zalecanym pierwszym badaniem jest testosteron całkowity. Jeżeli wynik znajduje się na granicy normy lub objawy wskazują na zaburzenia hormonalne, lekarz może zlecić również oznaczenie: testosteronu wolnego SHBG (globulina wiążąca hormony płciowe) Kiedy warto badać testosteron? przy podejrzeniu andropauzy w przypadku spadku libido i zaburzeń erekcji przy chronicznym zmęczeniu, obniżonym nastroju u kobiet z hirsutyzmem (nadmiernym owłosieniem) lub trądzikiem w ramach diagnostyki niepłodności Normy poziomu testosteronu dla mężczyzn i kobiet Normy mogą się nieco różnić w zależności od laboratorium, jednak przybliżone wartości to: Parametr Mężczyźni (nmol/l) Kobiety (nmol/l) Testosteron całkowity 8 – 35 0,5 – 2,6 Testosteron wolny 0,17 – 0,62 0,01 – 0,04 Wartości poniżej dolnej granicy normy wymagają dalszej diagnostyki. Jak przygotować się do badania testosteronu? Badanie poziomu testosteronu wykonuje się na czczo, najlepiej między godziną 7:00 a 10:00 rano – wtedy poziom hormonu jest najwyższy. Zalecenia przed badaniem: nie jeść min. 8 godzin przed pobraniem unikać alkoholu, intensywnego treningu i stresu dzień wcześniej powstrzymać się od stosowania suplementów, które mogą wpłynąć na wynik (np. DHEA, testosteron) poinformować lekarza o przyjmowanych lekach Jak interpretować wyniki? Interpretacja zależy od wieku, stylu życia, stanu zdrowia i objawów klinicznych. Wysoki testosteron – może wskazywać na stosowanie dopingu, guz nadnerczy, nadmierną produkcję hormonalną Niski testosteron – sugeruje hipogonadyzm, stres, przewlekłą chorobę lub zaburzenia osi podwzgórze–przysadka–jądra Warto analizować wyniki razem z objawami. U mężczyzny z testosteronem 9 nmol/l i brakiem objawów niekoniecznie trzeba podejmować leczenie. Co oznacza niedobór lub nadmiar testosteronu? Niedobór testosteronu: zmniejszenie libido, problemy z erekcją utrata masy mięśniowej przyrost tkanki tłuszczowej depresja, drażliwość zmniejszona gęstość kości Nadmiar testosteronu: agresja, trądzik, nadpobudliwość nadciśnienie, zwiększone ryzyko chorób serca ginekomastia (powiększenie gruczołów piersiowych) zahamowanie naturalnej produkcji testosteronu Warto zauważyć, że nadmiar często wynika z niekontrolowanej suplementacji lub stosowania dopingu hormonalnego. Najczęstsze pytania (FAQ) Czy można badać testosteron wieczorem? Nie zaleca się – poziom testosteronu jest wtedy niższy. Badanie powinno być wykonane rano. Kiedy najlepiej zbadać testosteron? Między 7:00 a 10:00 rano, na czczo, po spokojnej nocy. Czy testosteron bada się na czczo? Tak – aby wynik był miarodajny, należy być na czczo minimum 8 godzin. Czy suplementy wpływają na wynik badania? Tak – zwłaszcza hormony, boostery testosteronu i niektóre adaptogeny mogą zafałszować wynik. Czy MK-677 wpływa na poziom testosteronu? MK-677 stymuluje hormon wzrostu, co może pośrednio wpłynąć na regenerację i równowagę hormonalną, ale nie jest klasycznym boosterem testosteronu. 🛒 Zobacz MK-677 – produkt wspierający regenerację i skład ciała Podsumowanie Wybór rodzaju badania testosteronu zależy od objawów, celu diagnostyki i wskazań lekarza. Dla większości osób pierwszym krokiem jest badanie testosteronu całkowitego, a kolejne – wolnego i SHBG. Prawidłowa interpretacja wyników wymaga uwzględnienia kontekstu klinicznego i ewentualnych chorób towarzyszących.
